Πέμπτη 19 Μαΐου 2022

Ποιός ευθύνεται για την επισιτιστική κρίση

πείνα

Χωρίς αμφιβολία, είναι μία περίοδος σημαντικών πολιτικών, οικονομικών, στρατιωτικών, υγειονομικών, περιβαλλοντικών, μεταναστευτικών αλλαγών, που διαρκώς επιδεινώνονται. H ανθρωπιστική μόλυνση επεκτείνεται με ταχύτατους ρυθμούς, ενώ ο αέρας μυρίζει πετρέλαιο, αρρώστια, μπαρούτι και σαπίλα. Οι λαοί αντιμετωπίζουν τις ταχύτατες αλλαγές της οικονομίας, της γεωστρατηγικής, της ατμόσφαιρας, της πανδημίας, της περικοπής μισθών και ημερομισθίων, της καταπάτησης των εργασιακών σχέσεων, με επανειλημμένους αγώνες, παρά το γεγονός ότι το παγκόσμιο λαϊκό, προοδευτικό, αριστερό και κομμουνιστικό κίνημα βρίσκεται ακόμα σε ύφεση. Η φτώχεια, η πείνα και η ανέχεια απλώνονται με απίστευτη ταχύτητα, ενώ ταυτόχρονα η παγκόσμια αγορά τροφίμων παρουσιάζει τεράστιες ελλείψεις, όχι μόνον εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία, αλλά και λόγω της καπιταλιστικής κρίσης που σέρνεται ύπουλα εδώ και μία δεκαετία.

Την ίδια στιγμή ο αποκλεισμός μεγάλων λιμανιών της Μαύρης Θάλασσας και της Ασίας, η αύξηση των ναυτιλιακών ναύλων, η ραγδαία αύξηση των ενεργειακών τιμών, αλλά και η σοβαρή έλλειψη μικροτσίπ στην ΕΕ (η Κίνα προτίμησε να πουλήσει στη Ρωσία 1,2 δισ. μικροτσίπ, αφήνοντας την ΕΕ έρμαιο στις κυρωτικές της αποφάσεις), μπλοκάρει ολόκληρο το σύστημα της ναυτιλιακής, αποθηκευτικής και τροφοδοτικής αλυσίδας, τρία χρόνια μετά την επέλαση του κορονοϊού. Παράλληλα, νέες χώρες μπαίνουν στην αγορά τροφίμων (Ινδία, Βραζιλία, ΗΠΑ), ενώ η Ρωσία και η Ουκρανία εξακολουθούν να αποτελούν τους βασικούς παγκόσμιους προμηθευτές στα δημητριακά και το ηλιέλαιο (Ρωσία 24% σιτάρι, 13% κριθάρι, 24% ηλιέλαιο και 14% λιπασμάτων. Η Ουκρανία 10%, 13% και 50% αντίστοιχα). Αυτές οι δύο χώρες, οδηγούν σιγά-σιγά σε επισιτιστική κρίση κυρίως την Ευρώπη, αφού κάθε άλλη εναλλακτική, σημαίνει επιπλέον κόστος μεταφοράς και φυσικά πληθωρισμό στις τιμές των τροφίμων. Η αντικατάσταση των ενεργειακών πηγών με «πράσινη» ή υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στους Γερμανούς κυρίως βιομήχανους. Ταυτόχρονα, μέσα στον τελευταίο μήνα οι τιμές σιταριού και καλαμποκιού αυξήθηκαν τουλάχιστον 21% και του κριθαριού κατά 33%. Οι τιμές των λιπασμάτων αυξήθηκαν κατά 40%!
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, οι τιμές αυτές ενδέχεται να αυξηθούν ακόμα μέχρι το τέλος του χρόνου.

***

Να σημειώσουμε πως γενικά στη Δύση, η σπατάλη των τροφίμων είναι ασύλληπτη σε μέγεθος, καθώς το 1/3 ή 1/4 καταλήγει στα σκουπίδια ή χαλάει πριν φθάσει στην αγορά, εξαιτίας της καταστροφής που υφίστανται στη φάση της μεταφοράς και της αποθήκευσης, κυρίως στα δημητριακά, φρούτα και λαχανικά. Την ίδια ώρα που εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο κοιμούνται νηστικοί, ο διευθυντής του Παγκόσμιου Προγράμματος Τροφίμων (WFP), Μ. Φλικ, ανέφερε πως οι πεινασμένοι όλου του κόσμου από 135 εκατομμύρια που ήταν το 2019 αυξήθηκαν σε 276 εκατομμύρια το 2021! Η ασύλληπτη σε μέγεθος διαφήμιση τροφίμων κάθε λογής υποκινεί τη σχετική υπερπαραγωγή (με σπατάλη νερού), με αποτέλεσμα την εκτίναξη παραγωγής τροφίμων που δεν αντιστοιχούν σε πραγματικές ανάγκες.
Από την άλλη πλευρά, η ραγδαία αύξηση των τιμών στα τρόφιμα επιβάλλει ιδιαίτερη προσοχή, αφού για κάθε ποσοστιαία μονάδα αύξησης στις τιμές των τροφίμων 10 εκατομμύρια άνθρωποι αναμένεται να βρεθούν αντιμέτωποι με συνθήκες ακραίας φτώχειας. Η βαριά σκιά της ανεργίας και της πείνας όλο και απλώνεται πάνω από τα λαϊκά στρώματα.

Ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσε η πρόσφατη δήλωση (2/05) της Γερμανίδας υπουργού Εσωτερικών, Ν. Φάζερ ότι: «Πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τις πολλαπλές κρίσεις: τις πανδημίες, τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, τους κινδύνους πολέμου», δίνοντας μάλιστα και σχετική λίστα τροφίμων!

***

Το κλείσιμο των στροφίγγων τόσο των δημητριακών όσο και του φυσικού αερίου από τη Ρωσία καθήλωσε και την παραγωγή σιτηρών και αζωτούχων λιπασμάτων της ΕΕ, λόγω του κόστους του υγροποιημένου φυσικού αερίου που επιχειρεί να προμηθευτεί από άλλες χώρες. Το μεγαλύτερο πρόβλημα αντιμετωπίζουν τα αδύναμα κράτη-μέλη, όπου το αυξημένο κόστος ενέργειας, η ελαχιστοποίηση του πρωτογενούς τομέα (Γεωργία, Κτηνοτροφία, Αλιεία) και άρα η μεγάλη διατροφική εξάρτηση, δημιουργούν ένα σοβαρό αδιέξοδο. Αποδεικνύεται πως η εφαρμογή των ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Ρωσίας και το εμπάργκο του ρωσικού φυσικού αερίου μάλλον προκαλεί σοβαρότερα οικονομικά δημοσιονομικά προβλήματα στην ίδια την Ευρώπη, με κύριο σύμπτωμα την εκτίναξη του πληθωρισμού, που παρέμενε σερνάμενος για μία τουλάχιστον πενταετία. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι κυρώσεις, το κλείσιμο των λιμανιών, το εμπάργκο του ρώσικου φυσικού αερίου, οι άνοδος των τιμών του, το «πάγωμα» της τροφοδοτικής αλυσίδας κλπ, κλπ επίσπευσαν τις οικονομικές συνέπειες και τη διατροφική ανεπάρκεια.

Ο κίνδυνος μιας παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης είναι πλέον ορατός, με άμεση συνέπεια τις κοινωνικές εκρήξεις, όπως ήδη αρχίζουν και εμφανίζονται στις περισσότερες πρωτεύουσες της Ευρώπης (Παρίσι, Άμστερνταμ, Βερολίνο). Επιβεβαιώνεται από τους κυρίαρχους του ιμπεριαλιστικού-καπιταλιστικού συστήματος, Τ. Μπάιντεν, Ε. Μακρόν, Ο. Σόλτς κ.ά. Μάλιστα ο Μπάιντεν σχολίασε ότι: «…το τίμημα των κυρώσεων δεν επιβάλλεται μόνο στη Ρωσία. Επιβάλλεται και σε πάρα πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ευρωπαϊκών χωρών και της χώρας μας επίσης», ενώ σοβαρές ήταν και οι επισημάνσεις της επικεφαλής του ΔΝΤ, Κρ. Γκεοργκίεβα, η οποία διαβλέπει επισιτιστική κρίση στις αναπτυσσόμενες χώρες. Βεβαίως οι ΗΠΑ από την πλευρά τους, βλέπουν τεράστιες «ευκαιρίες» μέσα από τη ρωσική εισβολή στην οποία όχι μόνον συνέβαλαν, αλλά και εξακολουθούν να πυροδοτούν τη συνέχιση του πολέμου. Τα αμερικάνικα μονοπώλια, κερδοσκοπώντας τους εξοπλισμούς και την ενέργεια, τώρα με τις αυξήσεις τιμών, ήδη βάζουν πλώρη όχι μόνο για αύξηση της αγροτικής παραγωγής, αλλά και των ενεργειακών πηγών τους, ιδίως στο ακριβό υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) για να καλύψουν τις ενεργειακές ανάγκες της ΕΕ.

***

Στη χώρα μας, η καθημερινή κυβερνητική προπαγάνδα μέσω των ΜΜΕ ότι δήθεν ο πληθωρισμός και η ακρίβεια οφείλονται αποκλειστικά στη ρωσική εισβολή δεν πείθουν, δεδομένου ότι η σάρωση του λαϊκού εισοδήματος έχει ήδη ξεκινήσει από την εποχή του πρώτου Μνημονίου. Η πανδημία, η οικονομική κρίση, η «πράσινη ανάπτυξη», έδωσαν αέρα στα πανιά της μεγαλοαστικής τάξης, ενώ φόρτωσαν με ασήκωτα βάρη (φορολογικά, εισφορές, ξεπούλημα δημόσιας περιουσίας, κοινωνική προστασία, κατάρρευση Παιδείας, Υγείας και Πρόνοιας, αυξήσεις τιμολογίων ΔΕΗ κ.ά.) τα λαϊκά εισοδήματα.

Ωστόσο, το διατροφικό πρόβλημα της χώρας έχει ξεκινήσει από το 1981, εποχή της ένταξης στην τότε ΕΟΚ και την Κοινή Αγροτική Πολιτική. Σήμερα, ο πρωτογενής τομέας έχει συρρικνωθεί λόγω του ασύμφορου κόστους παραγωγής (ΔΕΗ, πετρέλαια, λιπάσματα, φυτοφάρμακα και κτηνιατρικά σκευάσματα, μηχανήματα, εργαλεία, σπόροι και ζωικό κεφάλαιο, ενοίκιο χωραφιών κλπ), ώστε συμφέρει καλύτερα να αγοράζεις από το εξωτερικό παρά να παράγεις. Για παράδειγμα, το κόστος παραγωγής ενός κιλού μαλακού σταριού (για ψωμί), με τις πιο οικονομικές συνθήκες (χωρίς λίπασμα, χωρίς φάρμακα, χωρίς ενοίκιο χωραφιού, χωρίς α΄ ποιότητας σπόρου κ.ά.) έχει εκτιναχθεί στα 0,78 €, όταν η αντίστοιχη εισαγωγή κοστίζει -με σημερινές τιμές- 0,35-0,43 €! Για το λόγο αυτό η καλλιέργεια μαλακού σταριού είναι τελείως ασύμφορη και γίνεται μόνον σε ορεινά, ημιορεινά, εγκαταλελειμμένα χωράφια, απαξιωμένα από κάθε φροντίδα. Γιατί είναι πολύ γνωστό πως στην αγορά των σιτηρών, όπου το 75% ελέγχεται από πέντε θηριώδη μονοπωλιακά συγκροτήματα ( Bunge, Dupont De Nemours, Cargill, Mutsui, Garnac, Louis Dreyfous, Continental Grain), περιλαμβάνονται επίσης, ο ντόπιος μεσίτης, ο πρώτος αγοραστής (μυλωνάς), ο χοντρέμπορος και ο λιανοπωλητής (φούρνος, λαϊκατζής, καταστηματάρχης κ.ά.). Όλοι αυτοί ζητούν ένα κέρδος, που προφανώς βγαίνει από τη μείωση της τιμής στον αγρότη. Πριν την ένταξη στην ΕΟΚ/ΕΕ υπήρχε η «εθνική τιμή» παρέμβασης μέσω της ΚΥΔΕΠ που κάλυπτε έστω το κόστος παραγωγής. Με κάποιες μειώσεις στα λιπάσματα, τα φάρμακα, την ποσότητα και ποιότητα σπόρου σποράς, ο φτωχός αγρότης κάπως «έβγαινε». Η πανωλεθρία ξεκίνησε με τις κοινοτικές επιδοτήσεις και το κλείσιμο της ΚΥΔΕΠ και των άλλων συνεταιριστικών οργανώσεων.

Στην πράξη σήμερα, ο πρωτογενής τομέας σχεδόν δεν υφίσταται. Με πανάκριβες εισαγωγές η κυβερνητική πολιτική προσπαθεί μάταια να επιλύσει το διατροφικό πρόβλημα, που για το 35% των νοικοκυριών έχει μετατραπεί σε επισιτιστική κρίση.
Η πολιτική της κυβέρνησης Μητσοτάκη -αλλά και ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ- εκπορεύεται από το καθεστώς της εξάρτησης από τα ξένα ιμπεριαλιστικά κέντρα ΕΕ και ΗΠΑ και άρα είναι σχεδόν προκαθορισμένες και οι «λύσεις» που θα δοθούν.

Αφού με την ολέθρια αντιλαϊκή πολιτική τους οδήγησαν τη χώρα στις ανεξέλεγκτες εισαγωγές και τους αγρότες στη φτώχεια και στην εγκατάλειψη της αγροτικής δραστηριότητας, επιχειρούν να τους τρομοκρατήσουν με την καταστολή που επιβάλλεται σε κάθε λαϊκή αγωνιστική διεκδίκηση. Η ποινικοποίηση των αγώνων και ο τρόπος λειτουργίας της Δικαιοσύνης, αποτελούν το επίτομο της σαπίλας και της διαφθοράς, τη στιγμή που όλοι γνωρίζουμε για το διάτρητο καθεστώς που επικρατεί στο χώρο. Οι αυταρχικοί κατασταλτικοί και δικαστικοί μηχανισμοί του αστικού «επιτελικού» κράτους, συμπλέουν με την κυβερνητική μεταφορά της «ατομικής ευθύνης» στα λαϊκά στρώματα. Αυτά βρίσκονται πάντα σε ετοιμότητα όταν ο λαός διεκδικεί το δίκιο του. Το ίδιο και η πυροδότηση του «κοινωνικού αυτοματισμού».

πηγή: Λαϊκός Δρόμος