Τετάρτη 6 Ιουλίου 2022

Μύθοι και πραγματικότητες γύρω απ' τις συνθήκες εργασίας στο τουρισμό

σκλάβοι-01 (2)
Πίσω από την τουριστική βιτρίνα μια άθλια αντεργατική πραγματικότητα

«Οι δύο βασικοί μας στόχοι, η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και η προσέλκυση ταξιδιωτών που δαπανούν μεγάλα χρηματικά ποσά στις διακοπές τους, επιτυγχάνονται», δήλωσε ο Β. Κικίλιας. Ωστόσο, ως υπουργός Τουρισμού, σκόπιμα αποσιωπά το τι σημαίνει για τους εργαζόμενους στη «βαριά βιομηχανία της χώρας» η «επίτευξη αυτών των δύο στόχων».


Ενώ οι ιθύνοντες παρουσιάζουν μια ειδυλλιακή εικόνα της τουριστικής δραστηριότητας για το 2022, που κατάφερε να ξεπεράσει πανδημίες, πολέμους και ενεργειακές κρίσεις, η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική: χιλιάδες εργαζόμενοι στον τουρισμό έχουν εγκαταλείψει τις θέσεις τους μετά την πανδημία, αναλογιζόμενοι αφενός την εξαντλητική και βαθιά εκμεταλλευτική φύση της δουλειάς (έλλειψη σταθερού ωραρίου-ρεπό-αδειών, μετακινήσεις κτλ), αλλά και το πόσο εύκολα μπορεί αυτή να χαθεί εξαιτίας ενός εξωγενούς παράγοντα (κορονοϊός, καραντίνες και κλειστά σύνορα, που άφησε την πλειονότητα των εργαζομένων στον αέρα).
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, αυτή τη στιγμή υπολογίζεται ότι μόνο στον ξενοδοχειακό κλάδο υπάρχουν 55.000 κενές θέσεις εργασίας, ένας αριθμός αυξημένος σε σχέση με την περσινή χρονιά. Συνεπώς, περισσότερες από 1 στις 5 θέσεις εργασίας παραμένει άδεια, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη λειτουργία των ξενοδοχειακών μονάδων: εντατικοποίηση για όσους εργάζονται, ελαστικά ωράρια, καταπάτηση βασικών εργασιακών δικαιωμάτων, συνθήκες γαλέρας.
Την ίδια στιγμή, μεγάλη αναστάτωση υπάρχει στον τομέα των αερομεταφορών: οι τεράστιες ελλείψεις προσωπικού (2,3 εκατομμύρια κενές θέσεις εργασίας παγκοσμίως από την αρχή της πανδημίας) επιφέρουν εκατοντάδες ακυρώσεις πτήσεων και μακρά αναμονή για τους ταξιδιώτες, ακόμα και τώρα, στην κορύφωση του καλοκαιριού. Ήδη στην Ευρώπη και στα μεγαλύτερα αεροδρόμια (Λονδίνο, Άμστερνταμ, Παρίσι, Ρώμη, Φρανκφούρτη), οι εργαζόμενοι προχωρούν σε απεργιακές κινητοποιήσεις, καθώς οι ελλείψεις έχουν φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ!
Παρά τα προβλήματα, εγχώριας και παγκόσμιας εμβέλειας, το κύριο μέλημα της κυβέρνησης και της εργοδοσίας παραμένει το ίδιο: η επίφαση κανονικότητας με κάθε κόστος – άλλωστε οι πελάτες πρέπει να «ζήσουν τον μύθο τους στην Ελλάδα». Για χάρη αυτού του «μύθου» και της καλοπέρασης, έχουν καταφέρει να «εξαφανίσουν» και τον κορονοϊό! Παρά την έξαρση σε κρούσματα, τα υγειονομικά πρωτόκολλα και οι κανόνες προστασίας έπαψαν να ισχύουν συνολικά και καθολικά από την 1η Ιουνίου, με αποτέλεσμα όλοι οι εργαζόμενοι, από τους αεροσυνοδούς και τους οδηγούς λεωφορείων μέχρι τους σερβιτόρους και τους ξεναγούς να βρίσκονται άμεσα εκτεθειμένοι στον ιό, να αρρωσταίνουν και να χάνουν μέρες δουλειάς χωρίς αποζημίωση (υπενθυμίζουμε ότι ο ΕΟΔΥ υποδεικνύει την επαναφορά στην εργασία μετά από 5 μέρες νόσησης, ακόμα και αν ο εργαζόμενος είναι ακόμα θετικός και μεταδοτικός!). Η δημόσια υγεία μπαίνει στον λογαριασμό και βγαίνει η μεγάλη χαμένη – τα κέρδη από τον τουρισμό για άλλη μια φορά υπερισχύουν.
Ο τουρισμός λοιπόν, για τον οποίο πανηγυρίζουν, εμφανώς υπολειτουργεί και οι εργαζόμενοι, «οι πρεσβευτές της χώρας» κατά τον Κικίλια, υποφέρουν. Σε μια απέλπιδα προσπάθεια να σώσει την παρτίδα και να προσφέρει δέλεαρ για να στελεχώσει τον κλάδο, ο Υπουργός Εργασίας Κ. Χατζηδάκης σπεύδει να ταχθεί υπέρ της κλαδικής σύμβασης για τους εργαζόμενους στα ξενοδοχεία και τον επισιτισμό, ενώ συγχρόνως προαναγγέλλει αυστηρούς ελέγχους από το ΣΕΠΕ για τις συνθήκες εργασίας…
Συγχρόνως, χιλιάδες εργαζόμενοι στους τομείς της υγείας και της παιδείας καταγγέλλουν την άλλη όψη της τουριστικής ανάπτυξης: δάσκαλοι, πυροσβέστες και υγειονομικοί σε Μύκονο και Σαντορίνη δηλώνουν την αδυναμία τους να βρουν καταλύματα, μιλούν για παράνομες μισθώσεις σπιτιών, αναίτιες εξώσεις, για απόλυτη ακρίβεια και οικονομική εκμετάλλευση, προβλήματα που τους καθιστούν ανίκανους να επιτελέσουν το λειτούργημά τους.
Η πραγματικότητα, όμως, δεν αλλάζει: μέριμνα δεν υπάρχει, ούτε για τους εργαζόμενους ούτε για τους επισκέπτες. Οι μεν βρίσκονται σε μια διελκυστίνδα μεταξύ κέρδους των επιχειρήσεων και προσωπικής εξάντλησης. Οι δε «ζούνε τον μύθο τους» ανάμεσα σε εξοντωμένους εργαζόμενους και σε εστιατόρια – ξενοδοχεία – νησιά κομμένα και ραμμένα στα μέτρα τους.

ΥΓ. Και για να έρθουμε στα συνδικαλιστικά, είναι τουλάχιστον υποκριτικό και εκτός πραγματικότητας το ερωτηματολόγιο που αποστέλλει τις τελευταίες μέρες το Ινστιτούτο Εργασίας της Γ.Σ.Ε.Ε. προς τους ξεναγούς: φαίνεται καθαρά ότι αυτό που ενδιαφέρει το ανώτατο συνδικαλιστικό όργανο είναι να ενημερωθεί και να καταγράψει τις επαγγελματικές δεξιότητες των εργαζομένων, κατά πόσο τις αξιοποιούν κατά τη διάρκεια της εργασίας τους και κατά πόσο τις αναβαθμίζουν σε βάθος χρόνου. Ούτε λόγος για τα εξαντλητικά ωράρια, τις αμοιβές, τη σωματική καταπόνηση, την εργασιακή εκμετάλλευση…