Ευρωπαϊκά διλήμματα για το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο
Συναντήθηκαν τη Δευτέρα (30/05) οι 27 ηγέτες της ΕΕ αναζητώντας
ισορροπίες προκειμένου να βρουν λύση στον ενεργειακό εφιάλτη που
προκαλεί σοβαρές πολιτικές αντιδράσεις των ευρωπαϊκών αστικών τάξεων και
ιδιαίτερα των ισχυρότερων βιομηχανικά κρατών-μελών της ΕΕ. Χωρίς καμία συζήτηση και πριν τη σύγκληση της Συνόδου, μπροστά στον
κίνδυνο νέου veto από τον Ορμπάν, οι Ευρωπαίοι υποσχέθηκαν να καλύψουν
τα 500 εκατ. € για την αναβάθμιση του γιγαντιαίου αγωγού Druzhba και της
πετρελαϊκής βιομηχανίας της Ουγγαρίας και παράλληλα αποφάσισαν την
προσωρινή εξαίρεση της Ουγγαρίας (εισάγει το 65%) από το «προοδευτικό»
εμπάργκο στο πετρέλαιο της Ρωσίας, προκειμένου να αρθεί η νέα
παρεμπόδιση του «6ου πακέτου» κυρώσεων σε βάρος της Μόσχας, την παραμονή
της Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες. Στο μεταξύ ο ΟΠΕΚ, παρά τις πιέσεις
των κορυφαίων οικονομιών της Δύσης, αρνείται πεισματικά να αυξήσει την
παραγωγή του, κάνοντας λόγο για τον κίνδυνο μιας εκρηκτικής τιμής (γύρω
στα 150 $/βαρ.), εάν μειωθούν οι ρωσικές εξαγωγές.
Το σχέδιο της γαλλικής προεδρίας, που εγκρίθηκε, αναφέρει τα εξής: «Το
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφωνεί ότι το έκτο πακέτο κυρώσεων κατά της
Ρωσίας θα καλύπτει το αργό πετρέλαιο καθώς και τα προϊόντα πετρελαίου
που παραδίδονται από τη Ρωσία στα κράτη μέλη, με μια προσωρινή εξαίρεση
για το αργό πετρέλαιο που παραδίδεται μέσω αγωγών…».
Με δεδομένο ότι η ΕΕ προμηθεύεται περίπου 720.000 βαρέλια/ημ. ρωσικού
αργού πετρελαίου για τα ευρωπαϊκά διυλιστήρια μέσω του βασικού της
αγωγού, ενώ μέσω πλοίων 1,57 εκατ. βαρέλια/ημ., δηλ. τα 2/3 των
ενεργειακών αναγκών (η ΕΕ πληρώνει τη Ρωσία 1 δισ. €/ημέρα σε πετρέλαιο
και φυσικό αέριο και αποτελεί μεγάλη πηγή κεφαλαίων για το Κρεμλίνο), η
διατύπωση αυτή αφενός ικανοποιεί τις ΗΠΑ, αφετέρου δίνει τη δυνατότητα
στους ηγέτες των κρατών-μελών να ζητήσουν από τους διπλωμάτες και τους
υπουργούς τους να βρουν μια λύση, η οποία θα αποτρέπει τον αθέμιτο
ανταγωνισμό μεταξύ εκείνων που θα εξακολουθούν να παίρνουν ρωσικό
πετρέλαιο και εκείνων που δεν θα έχουν πρόσβαση. Και μέχρι τότε οι
ρωσικές στρόφιγγες παραμένουν ανοιχτές!
***
Πρώτο θέμα της έκτακτης Συνόδου ήταν ο πόλεμος στην Ουκρανία και το
«παρών», μέσω τηλεδιάσκεψης, που έδωσε ο Ζελένσκυ, παροτρύνοντας τους
Ευρωπαίους για «άμεσες λύσεις». Το επίσημο κείμενο συμπερασμάτων έχει το
μάτι στραμμένο στην ανασυγκρότηση της Ουκρανίας προς την οποία η
Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, καθώς και διεθνείς εταίροι, χρηματοδοτικά
ιδρύματα, οργανώσεις, εξοπλιστικά, διατροφικά και κατασκευαστικά
μονοπώλια -κάθε λογής αρπακτικά- θα μοιραστούν τα 9 δισ. € του
προσωρινού «πακέτου ανασυγκρότησης» για το 2022. Στη συνέχεια
προβλέπεται η δημιουργία ενός διεθνούς Ταμείου για την ανοικοδόμηση της
Ουκρανίας μετά τον πόλεμο -με λεπτομέρειες που θα αποφασιστούν αργότερα-
και θα θίξουν το νομικό ζήτημα της δήμευσης των παγωμένων ρωσικών
περιουσιακών στοιχείων για αυτόν τον σκοπό.
Το «πακέτο» των κυρώσεων κατά της Ρωσίας περιλαμβάνει και τον
αποκλεισμό από το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα SWIFT τριών ρωσικών
τραπεζών, ιδίως της Sberbank, την απαγόρευση μετάδοσης των εκπομπών
τριών ρωσικών κρατικών τηλεοπτικών σταθμών στην ΕΕ και τέλος κυρώσεις σε
βάρος περίπου εξήντα προσώπων.
***
Σαν συμπέρασμα της «έγκρισης» του «6ου πακέτου» κυρώσεων κατά της
Ρωσίας, μπορούμε να πούμε ότι οι Ευρωπαίοι ουσιαστικά «πριονίζουν το
κλαδί που κάθονται», προκειμένου να φανούν αρεστοί στους Αμερικάνους,
ελπίζοντας στη βοήθειά τους ώστε να κάμψουν τις αντιστάσεις του ΟΠΕΚ.
Ευελπιστούν επίσης και στη γενναιοδωρία των αμερικάνικων πετρελαϊκών
μονοπωλίων για φτηνή τιμή στο φυσικό αέριο LNG. Να σημειώσουμε πως,
αμέσως μετά τη Σύνοδο, το πετρέλαιο brent ξεπέρασε τα 123 $/βαρ. και η
ανοδική πορεία του συνεχίζεται. Ταυτόχρονα, οι χονδρεμπορικές τιμές
ρεύματος στην Ευρώπη παρουσίασαν άνοδο και έφτασαν στα υψηλότερα επίπεδα
από τις αρχές του έτους, δηλ. στα 240 €/ΜΒΩ στο Ευρωπαϊκό Χρηματιστήριο. Η μέση τιμή πέρυσι τέτοια εποχή ήταν στα 96,81 €/ΜΒΩ.
Οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας και τα ρωσικά αντίποινα φαίνεται να έχουν
σοβαρές επιπτώσεις για την οικονομία της ΕΕ παρά την προσπάθεια των
ηγετών της να εμφανιστούν, δήθεν, σαν ενιαίο μέτωπο. Άλλωστε η εφαρμογή
του εμπάργκο δεν έχει ακόμα διευκρινιστεί και στο μεταξύ πολλά μπορεί να
συμβούν. Τα διάφορα «παραθυράκια» θα αργήσουν πολύ να κλείσουν.
Διαφορετικά, πρώτη η γερμανική βιομηχανία θα αντιμετωπίσει την
επερχόμενη ύφεση, με σοβαρές επιπτώσεις στην αγοραστική δύναμη των
νοικοκυριών. Ήδη, ο πληθωρισμός της Ευρωζώνης συνεχίζει ανεξέλεγκτος την
ανοδική του πορεία στο 8,1% τον Μάη από το 7,4% τον Απρίλη, καθώς η
αύξηση των τιμών συνέχισε να διευρύνεται. Να σημειώσουμε, πως στην
Ελλάδα, ο πληθωρισμός σημείωσε άλμα στο 10,7% από 9,1% τον Απρίλη με την
αγοραστική δύναμη του κατώτατου μισθού να παρουσιάζει δραματική
συρρίκνωση 18-28%!
Τελικά, αποδεικνύεται πως οι κυρώσεις θα βλάψουν πολύ περισσότερο την
Ευρώπη παρά τη Ρωσία, καθώς ο συμβιβασμός έγινε στο «άρπα κόλα», χωρίς
να εκτιμηθούν οι κρίσεις -οικονομική, υγειονομική, ενεργειακή,
επισιτιστική, περιβαλλοντολογική- και ο επερχόμενος χειμώνας.
***
Η αρχική, φαινομενικά αρραγής επανασύνδεση ΕΕ-ΗΠΑ-ΝΑΤΟ, αρχίζει και
παρουσιάζει σοβαρές ρωγμές. Ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός επιδιώκει την
αποδυνάμωση της Ρωσίας, ώστε απερίσπαστος να κινηθεί στη βάση της
συμμαχίας AUKUS προς την Κίνα, την οποία χαρακτηρίζει βασικό στρατηγικό
αντίπαλό του. Οι Ευρωπαίοι ιμπεριαλιστές πάλι, βλέποντας τη θανάσιμη
παγίδα στην οποία κινδυνεύουν να πέσουν και προκειμένου να διασφαλίσουν
τα συμφέροντά τους, αρχίζουν και «κάνουν νερά», επιδιώκοντας μάλλον μία
Ρωσο-ουκρανική συμφωνία που θα τους εξασφαλίζει τουλάχιστον την ασφαλή
ροή των ρωσικών υδρογονανθράκων για την κίνηση των βιομηχανιών τους.
***
Για τη Ρωσία, παρά τις σημαντικές εμπορικές επιπτώσεις των κυρώσεων, η
άνοδος των τιμών των ορυκτών καυσίμων σε συνδυασμό με την πληρωμή σε
ρούβλια και τη διοχέτευση του απούλητου πετρελαίου προς την Κίνα και σε
άλλες χώρες της Ασία, δεν είναι εμφανείς άλλες συνέπειες. Παρά το
γεγονός ότι οι εισαγωγές εμπορευμάτων της από την Ευρώπη μειώθηκαν (δηλ.
δεν «φεύγουν» ρούβλια) λόγω των κυρώσεων, όμως από την άλλη βρέθηκε να
έχει το 2022 το μεγαλύτερο πλεόνασμα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μετά
το 1994! Έτσι, από τη μια πλευρά, το ισχυρό ρούβλι λειτουργεί ως
αποθηκευμένη πηγή εθνικού πλουτισμού, από την άλλη πλευρά ωστόσο το
ισχυρό νόμισμα κάνει κακό στον ρωσικό Προϋπολογισμό, τα έξοδα του οποίου
είναι και εκείνα σε ρούβλια. Για να ανακόψει τη συγκυριακή, απότομη και
ακανόνιστη άνοδο, η Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας χαλαρώνει τα capital
controls και μειώνει τα επιτόκια, αυξάνοντας έτσι την κατανάλωση και τις
επενδύσεις προκειμένου να κυκλοφορεί στην αγορά το αποθηκευμένο στην
ΚΤΡ ρούβλι.
Πιεζόμενοι ασφυκτικά τόσο από τον Μπάιντεν, όσο και από το τσιράκι
του, Ζελένσκυ, για την προμήθεια του αμερικάνικου πανάκριβου LNG (για το
οποίο οι ΗΠΑ δεν έχουν δώσει ακόμα τιμή, περιμένοντας πρώτα τις
ευρωπαϊκές κυρώσεις!), οι «27» βρήκαν τη βολική λύση ενός διάτρητου
συμβιβασμού (προκειμένου να κυλά ο χρόνος και στο μεταξύ να
προμηθεύονται από τα «παραθυράκια» το ρωσικό πετρέλαιο καταθέτοντας στην
« Gazprombank» έμμεσα το τίμημα σε ευρώ (με άμεση μετατροπή σε ρούβλια
στη διατραπεζική αγορά), έχοντας έτσι «και την πίτα ολόκληρη και το
σκύλο χορτάτο».
